ระบบสารสนเทศที่จำเป็นต่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา
ระบบสารสนเทศที่จำเป็นต่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา
1. ระบบสารสนเทศพื้นฐานของสถานศึกษา จะประกอบด้วยข้อมูลและสารสนเทศที่
เกี่ยวข้องกับ ภาพรวมของสถานศึกษา สภาพเศรษฐกิจ การเมืองสังคม ความต้องการของชุมชน สภาพการบริหารและการจัดการตามโครงสร้างและภารกิจ เช่น ปฏิทินการปฏิบัติงานของสถานศึกษา กิจกรรมประจําวันของสถานศึกษา ระบบเอกสารที่จําเป็นในสถานศึกษา
ในการทําระบบสารสนเทศพื้นฐานของสถานศึกษา ถ้าระบบข้อมูลสารสนเทศไม่ครบถ้วน ไม่ชัด ไม่ถูกต้อง ไม่รู้ความต้องการของชุมชน ก็จะไม่สามารถที่จะหาสิ่งต่างๆเพื่อมาใช้ในการพัฒนาโรงเรียนได้ และจะไม่ทราบเลยว่าโรงเรียนจะช่วยอะไรตัวเองได้อย่างไร โดยเฉพาะสภาพเศรษฐกิจ สภาพการเมือง สภาพของสังคม โรงเรียนที่ต้องมีการจัดเก็บข้อมูลสภาพเศรษฐกิจ การเมือง เช่นกัน ว่าพื้นที่โรงเรียนเป็นอย่างไรบ้าง นักเรียนยากจนไหม และความต้องการของชุมชนเป็นอย่างไร ภูมิปัญญาท้องถิ่นมีไหม ควรจะใช้อะไรได้บ้าง เมื่อทราบผลตรงนี้ จะทําให้ระบบเกิดขึ้นและสามารถดําเนินการเรื่องอะไร ต่าง ๆ ได้ เพื่อพัฒนาสถานศึกษาได้ตามแนวทางที่วางไว้ได้
2. ระบบสารสนเทศเกี่ยวกับผู้เรียน เป็นระบบสารสนเทศที่ต้องทําการรวบรวมข้อมูล
เกี่ยวกับผู้เรียนทั้งหมด สารสนเทศส่วนนี้เกิดจากครูผู้สอนหรือผู้ปฏิบัติงานเป็นส่วนใหญ่ เช่น ผลสัมฤทธิ์ของผู้เรียนจําแนกเป็นรายชั้นรายปี ผลการประเมินคุณภาพของผู้เรียน รายงานผลความก้าวหน้าของผู้เรียน รายงานความประพฤติ พฤติกรรมการแสดงออกของผู้เรียน
ระบบสารสนเทศเกี่ยวกับผู้เรียน โรงเรียนต้องมีการจัดทําขึ้นให้เป็นไปตามมาตรฐานการประเมินตนเอง เพื่อรองรับการประเมินจากต้นสังกัด และโรงเรียนก็สามารถให้ข้อมูลหรือ ระบบสารสนเทศแสดงผลสัมฤทธิ์ให้เห็นทุกตัวในฐานข้อมูลว่าขณะนี้เป็นอย่างไรบ้าง โดยการเก็บข้อมูลจะส่งผลกับการประเมินคุณภาพผู้เรียน ผลที่ได้จะเป็นตัวชี้วัดคุณภาพของ ซึ่งจะเป็นตัวบ่งบอกความก้าวหน้าของผู้เรียน
3. ระบบสารสนเทศการบริหารวิชาการ เป็นการจัดระบบสารสนเทศเกี่ยวกับหลักสูตร
และการเรียนการสอน การวัดและประเมินผล การจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน
- ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน แยกเป็นรายชั้นกลุ่มสาระ
- จำนวนประชากรศึกษาในโรงเรียนทั้งหมด
- สื่อการเรียนการสอนประจำห้องเรียน ประจำโรงเรียน
- จำนวนหนังสือและสื่อในห้องสมุด
- การสอนงานอาชีพและงานเลือก
- ข้อมูลชมรม
- การสอนซ่อมเสริม/การสอนแทน
- การนิเทศภายใน
- โครงการต่างๆที่ส่งเสริมงานวิชาการ
- นวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการศึกษา
- ข้อมูลตารางสอน แผนการจัดการเรียนรู้ หลักสูตร
- ข้อมูลเกี่ยวกับวิทยากรภายนอก/วิทยากรพิเศษ
- ข้อมูลเกี่ยวกับห้องสมุด การใช้ห้องสมุด การใช้ห้องคอมพิวเตอร์
- หลักฐานธุรการชั้นเรียน
- ข้อมูลนักเรียนรายบุคคล
- อื่นๆ
ในงานบริหารฝ่ายวิชาการซึ่ง ประกอบด้วยฝ่ายวัดผล ฝ่ายประเมินผล หัวหน้าฝ่ายวิชาการ หัวหน้าหมวด หัวหน้ากลุ่มสาระ ต้องมีการเก็บข้อมูลในด้านต่างๆและจากการเก็บข้อมูลก็จะสามารถพบว่ามีนักเรียนที่มีปัญหาในด้านต่างๆอย่างไร และโรงเรียนก็ต้องมีวิธีแก้ไขปัญหาเหล่านี้ได้ เช่น โรงเรียนอาจจะช่วยนักเรียนกลุ่มที่มีปัญหานี้ได้ด้วยสอนเสริมเพิ่มเติมในวิชาที่นักเรียนมีปัญหา และจากผลความก้าวหน้าตรงนี้จะเป็นชี้วัดว่าโรงเรียนต้องพัฒนาตัวเองให้ไปในทิศทางใดได้อย่างไร
4. ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหารจัดการ เป็นระบบสารสนเทศที่จะสามารถบริหารได้
ตั้งแต่งานธุรการ งานการเงิน งานบุคลากร งานอาคารสถานที่ งานกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน งานพัฒนาแหล่งเรียนรู้ หรือทั้งหมด
สารสนเทศประเภทนี้ต้องมีการประมวลผลรวม มีการเปรียบเทียบข้อมูลอย่างถูกต้องและทันสมัยจึงมีความหมายต่อการจัดการและการบริหารงานอย่างเต็มประสิทธิภาพข้อมูลสารสนเทศมีความจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับการจัดการในสถานศึกษา ซึ่งในการบริหารจัดการของแต่ละด้านหรือฝ่ายงานย่อมต้องการการดำเนินการจัดระบบการบริหารและสารสนเทศให้เป็นระบบ เป็นปัจจุบัน ถูกต้อง และต้องดำเนินการให้ครอบคลุมทุกบริบททุกด้านเพื่อเป็นเครื่องมือในการสนับสนุนการบริหารจัดการเพื่อการพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา
8 ข้อมูลด้านการบริหารงานบุคคล
- ข้อมูลรายละเอียดใน กพ.7 และแฟ้มประวัติข้าราชการ ลูกจ้างประจำ/ชั่วคราว
- ข้อมูลเกี่ยวกับคุณลักษณะเชิงคุณภาพทางการศึกษา เช่น วุฒิการศึกษา ความถนัด
- ความสามารถพิเศษ การศึกษา ประสบการณ์และสถานภาพทางครอบครัว
- ข้อมูลการตรวจสุขภาพประจำปี
- ข้อมูลพื้นฐานของบุคลากร เช่น ภูมิลำเนาเดิม ระดับชั้น เงินเดือน อายุราชการ
- ความดีความชอบ เครื่องราชอิสริยาภรณ์ ประวิติทางวินัย
- การอบรม การประชุมสัมมนา การศึกษาต่อ
- การลาของบุคลากร
- การพัฒนาตนเองของบุคลากร
- การเผยแพร่และแสดงผลงานของบุคลากร
8 ข้อมูลด้านการบริหารงบประมาณ
- ยอดงบประมาณแผ่นดินตามหมวดเงินงบประมาณและแผนงานวงเงินงบประมาณในรอบปีที่ผ่านมา
- เงินนอกงบประมาณจำนวนและแหล่งเงิน
- เงินรายได้สถานศึกษา
- เงินรายได้แผ่นดิน
- เงินบริจาคโดยมีวัตถุประสงค์
- เงินบำรุงการศึกษา
- ทรัพย์สินของโรงเรียน
- งานบัญชีประเภทต่างๆ
- ข้อมูลเกี่ยวกับทะเบียนพัสดุ/ครุภัณฑ์และการเงิน
- เงินสวัสดิการข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา
- อื่นๆ
8 ข้อมูลด้านการบริหารทั่วไป
- ข้อมูลเกี่ยวกับงานสารบรรณ
- ข้อมูลเกี่ยวกับการอยู่เวรรักษาการณ์
- จำนวนชั่วโมงผู้บริหารสถานศึกษาและครูไปราชการ
- ข้อมูลเอกสารเกี่ยวกับนิเทศเยี่ยมเยียน
- ข้อมูลเกี่ยวกับเขตบริการ
- ข้อมูลเกี่ยวกับการบริการนักเรียนขาดแคลน
- ข้อมูลเกี่ยวกับสำมะโนนักเรียน
- ข้อมูลเกี่ยวกับการบริการแนะแนว
- ข้อมูลเกี่ยวกับกิจกรรมเสริมหลักสูตรและพัฒนาเยาวชน
- ข้อมูลเกี่ยวกับทุนการศึกษา
- ข้อมูลเกี่ยวกับโครงการเสริมความเสมอภาคโอกาสทางการศึกษา
- สถิติการมาเรียนของนักเรียน
- จำนวนและอัตราการออกกลางคันของนักเรียน
- การจัดกิจกรรมชุมนุมของนักเรียน
- ข้อมูลเกี่ยวกับสภาพ ทั่วไปของชุมชน
- ข้อมูลเกี่ยวกับแหล่งเรียนรู้
- ข้อมูลเกี่ยวกับการจัดกิจกรรมนักเรียนและกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน
- ข้อมูลเกี่ยวกับแหล่งเรียนรู้ภายในและภายนอกสถานศึกษา
- จำนวนและอัตราซ้ำชั้นของนักเรียน
- จำนวนและอัตราการออกกลางคันของนักเรียน
- การจัดกิจกรรมชมรม/ชุมนุมของนักเรียน
- โครงการต่างๆที่โรงเรียนร่วมกับชุมชน
- ข้อมูลเกี่ยวกับขนบธรรมเนียมประเพณีท้องถิ่น
- ข้อมูลเกี่ยวกับอาชีพของชุมชน
- ข้อมูลเกี่ยวกับบุคลากรที่สำคัญของชุมชน
- การร่วมมือกับหน่วยงานอื่นและเครือข่าย ทางการศึกษา
- โ ครงการวันสำคัญต่างๆที่ชุมชนมีส่วนร่วม
- อื่นๆ
ข้อมูลอ้างอิง
บทบรรยายในการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง การพัฒนาความรู้ความเข้าใจเพื่อการพัฒนาระบบฐานข้อมูลสารสนเทศในสถานศึกษา จัดโดย สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษากระทรวงศึกษาธิการ